Partijprogramma

Later dit jaar (2025) presenteren we onze volledige programma’s voor de gemeenten Harderwijk en Nunspeet.

We krijgen al vroeg meer aandacht dan verwacht: geweldig! Daar hoort bij dat we nu ook al veel nieuwsgierige vragen krijgen naar een meer concreet partijprogramma. Hoewel we de tijd willen nemen om een ijzersterk programma te ontwikkelen, willen we ook jullie vraag naar concrete standpunten zo snel mogelijk beantwoorden.

Heb je affiniteit met een specifiek thema of de politiek in het algemeen? Heb je input die je graag in een partijprogramma terug zou zien? Zou je graag deel uit maken van een ambitieus en bevlogen team van politiek betrokken mensen? Laat vrijblijvend van je horen:

Algemene speerpunten
Gemeenteraadsverkiezingen 2026 Nunspeet

  • Lux21 streeft naar een financieel gezonde gemeente. Financieel zijn gemeenten afhankelijk van de Rijksoverheid, wat betekent dat de gemeente proactief moet begroten en zich moet verhouden tot het Rijksbeleid. Gemeenten krijgen steeds meer taken, maar naar verhouding te weinig middelen om deze uit te voeren — en staan zo de komende jaren voor flinke financiële uitdagingen. Dit dwingt gemeenten tot het aangaan van gemeenschappelijke regelingen, samenwerkingsverbanden of zelfs herindelingen; die allen de eigenzeggenschap van de gemeenten aantasten. Bovenal zorgt het voor druk op de kwaliteit van alle activiteiten van de gemeente. Lux21 is vóór het geven van meer taken en verantwoordelijkheden aan gemeenten, maar wil zich voegen bij de lobby voor meer gelden vanuit het Rijk. Daarnaast moeten we kritisch kijken naar niet-noodzakelijke uitgaven. Er is voor elke uitgave wat te zeggen, maar we moeten durven kiezen om bepaalde zaken níet te doen. Als we niet weten te bezuinigen, moeten gaten in de begrotingen uiteindelijk opgevuld worden met belastingverhogingen, wat we willen voorkomen, daar de belastingdruk in Nederland al veel te hoog is.

  • Iedere gemeente en politieke partij heeft inmiddels het voornemen om ‘meer te doen met participatie’, maar in de praktijk zien we hier maar mondjesmaat wat van. Mensen worden steeds mondiger, willen steeds meer directe invloed hebben en de technologie stelt ons in staat om de democratie te laten leven als nooit tevoren. Het is duidelijk dat de vierjaarlijkse verkiezingen niet meer genoeg zijn. Er zijn tussentijdse interacties nodig en concrete manieren voor het publiek om invloed te hebben op beleid. Om toe te werken naar een moderne en levendige democratie is het ten eerste nodig dat de gemeente een grondhouding aanneemt die uitgaat van samenwerking met het publiek — waartoe zij ook is opgericht. Deze nieuwe democratie kan niet overnacht ingevoerd worden, daar publiek en politiek weer vertrouwen in elkaar moeten krijgen, en we met z’n allen moeten oefenen met nieuwe democratische instrumenten. We moeten durven experimenten en fouten durven maken. Alleen door deze nieuwe democratie te omarmen zorgen we dat participatie een verrijking is en geen hindernis. Ook alleen zo benutten we de volle potentie van participatie. Nog te vaak wordt inspraak georganiseerd, enkel om een vinkje bij ‘participatie’ te zetten in de beleidsstukken.

  • Er is een gezonde politieke omgeving nodig om gezonde politiek te voeren. Politici en ambtenaren doen belangrijk werk met een grote verantwoordelijkheid. Er is dan ook alles aan gelegen om proactief te werken aan een politieke omgeving waarin zij kunnen floreren. Debatten en discussies vinden plaats in de besluitvormingsfase,  maar daarvoor en daarna zijn vele ambtenaren bezig met de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het betreffende beleid. Deze ambtelijke processen hebben grote invloed op de kwaliteit van het beleid zelf. Er komen tevens steeds meer ambtenaren bij om het steeds grotere takenpakket uit te voeren. Lux21 wil actief werken aan een efficiënte en kwalitatief hoogstaande ambtenarij. Waar ambtenaren excelleren, ontstaat goed bestuur. Ambtenaren moeten worden getraind, er moeten kwaliteitseisen worden gesteld aan beleid en beleid moet worden geëvalueerd. Ook wil Lux21 werken aan een zo goed mogelijke werkomgeving voor ambtenaren. Burgemeesters en wethouders spelen een belangrijke rol in het geheel. Zij moeten integer en transparant zijn. Het werk van de burgemeester bestaat tegenwoordig vooral uit voorzitterschap, ceremoniële taken en de rol binnen de lokale veiligheidsdriehoek. De burgemeester is daarnaast een verbindend symbool voor de gemeente — of zou dat moeten zijn. Zo vindt Lux21 het belangrijk dat de burgemeester binding heeft met de gemeente en van een partij komt waar mensen ook daadwerkelijk op gestemd hebben.

  • Het is essentieel dat overheden transparant en toegankelijk zijn. Overheden hebben een grote invloed op ons leven. Politici en ambtenaren moeten onder streng toezicht (willen) staan. Alleen zo kunnen we als samenleving de politiek controleren, kritische vragen stellen en afrekenen met slecht beleid. Alleen door meer transparant en toegankelijk te zijn, zal het publiek weer vertrouwen krijgen in de politiek. De Nederlandse politiek scoort slecht in internationale vergelijkingen op basis van integriteitsnormen en behoort tot de meest ontransparante van Europa. Er moeten zwaarwegende redenen zijn om bepaalde informatie niét te delen met de samenleving.   Technologie stelt ons in staat om helder en direct te communiceren — van politiek naar publiek en andersom. Lux21 wil zoeken naar manieren voor overheden om zo helder en snel mogelijk te communiceren. Dit is waardevol in zichzelf en voorkomt ambtelijke rompslomp achteraf. In Zweden wordt er al lang en naar tevredenheid gewerkt met dit soort proactieve overheidscommunicatie.

  • Door meer taken en minder middelen ligt er druk bij gemeenten tot schaalvergroting en het aangaan van samenwerkingsverbanden. Er zitten voordelen aan een regionale aanpak, maar het beperkt ook per definitie de eigenzeggenschap van een gemeente. Ook zorgt iedere regionale samenwerking voor een berg extra bureaucratie. Samenwerkingsverbanden gericht op uitvoer zijn vaak effectief, in tegenstelling tot bovenlokale samenwerking en bedrijfsvoering. Lux21 is in de basis voor zoveel mogelijk subsidiariteit en wil dat de gemeente autonomie behoudt waar mogelijk. We zijn dan ook sceptisch op het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden. Ook willen we de lopende samenwerkingsverbanden kritisch onder de loep nemen. Als de bestuurskracht voor bepaalde zaken tekort schiet, heeft de gemeente een verantwoordelijkheid eerst die kracht op orde te krijgen, alvorens te kijken buiten de gemeentegrenzen. Er zijn echter gevallen waarin een samenwerking wél de beste optie is; in die gevallen proberen onze rol in de samenwerking zo goed mogelijk te vervullen en proberen zoveel mogelijk uit de samenwerking te halen voor alle belanghebbenden.

Bestuur, democratie en overheid

Handhaving, overlast en veiligheid

  • Om overlast en criminaliteit aan te pakken is er handhaving nodig. Er zijn hiervoor verschillende instrumenten, die niet allemaal in handen zijn van de gemeente. Zo heeft de gemeente geen directe invloed op de inzet van politie. Wel kan de gemeente BOA’s, externe beveiligers, cameratoezicht en andere zaken inzetten. Lux21 wil zich voegen bij de lobby voor meer politiecapaciteit en zoekt naar een totaalvisie op handhaving binnen de gemeente. Alleen zo zorgen we dat onze handhaving op orde is en verschillende elementen binnen de handhaving elkaar niet in de weg zitten. Lux21 ziet sociale controle als belangrijk instrument om overlast en criminaliteit ‘aan de voorkant’ te voorkomen.

  • Criminaliteit raakt het fundament van de rechtsstaat en moet zoveel mogelijk het hoofd geboden worden. We mogen criminaliteit niet accepteren, op welke manier dan ook. De gemeente kan maar beperkt invloed uitoefenen op de aanpak van criminaliteit, daar het niet gaat over de inzet van politie. Toch wil Lux21 alle mogelijke inspanningen doen om criminaliteit die onze gemeente raakt aan te pakken. Ook ligt er in de aanpak van criminaliteit een taak ‘aan de voorkant’ en zoeken we altijd naar een balans tussen voorkomen en handhaven. Het klinkt vaak sympathieker om in te zetten op preventie, maar daarmee is niet alles gezegd. Criminaliteit verspreid zich daarbij vaak over meerdere gemeenten, waardoor we met deze gemeenten in contact moeten blijven over de aanpak. Criminaliteit in omliggende gemeenten heeft ook invloed op onze gemeente.

  • Hulpdiensten vervullen een belangrijke functie in Nederland. Weinig is meer in het collectieve belang dan goede hulpdiensten. In de gemeente Nunspeet hebben we te maken met een groot natuurgebied dat vatbaar is voor natuurbranden. Ook hebben we te maken met dorpskernen die relatief ver van de kern Nunspeet liggen; wat een extra opgave geeft in het op tijd laten zijn van hulpdiensten. Deze veiligheid wordt bijna volledig regionaal geregeld — en deze regio’s worden steeds groter. Dit houdt in dat de afzonderlijke gemeenten ook steeds minder invloed hebben op het beleid. Lux21 wil een proactieve rol spelen in de veiligheidsregio om de belangen van Nunspeet zo goed mogelijk te behartigen.

  • Waar overlast niet hetzelfde is als criminaliteit, mag het effect van overlast niet onderschat worden. Overlast kan een glijdende schaal zijn en moet dus voorkomen en aangepakt worden. Waar overlast wordt toegestaan, zal criminaliteit sneller opbloeien. Dat gezegd, kan overlast niet geheel voorkomen worden. Waar mensen leven en waar hen vrijheid gegeven wordt, ontstaat er overlast voor anderen. We moeten altijd zoeken naar een balans tussen vrijheid en overlast. 

Economie, werk en sociale zekerheid

  • Nunspeet is een bedrijvige gemeente. Om hiervan de potentie te benutten; en een aantrekkelijke gemeente te zijn voor ondernemers; zijn inspanningen nodig t.a.v. het ondernemingsklimaat. We willen een grote verscheidenheid aan ondernemers binden aan Nunspeet. We geloven in de eigen kracht van ondernemers; de gemeente hoeft alleen een gezond ondernemingsklimaat te creëren. Lux21 wil proactief kansen creëren voor ondernemers — vooral door hen zoveel mogelijk ruimte en vrijheid te geven. We willen gehoor geven aan ideeën en initiatieven.

  • We willen armoede natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen. Als gemeente hebben we echter beperkte invloed op de bredere economie. Om toch het belang van de Nunspeter te dienen, biedt Nunspeet biedt verschillende minimaregelingen aan voor mensen met een laag inkomen. Zeker waar kinderen geraakt worden, bestaat er een publiek belang voor het financieel ondersteunen van deze gezinnen. We willen echter ook zuinig omspringen met deze publieke gelden; en willen de kosten en baten van minimaregelingen scherp in de gaten houden. Waar mogelijk, willen we het aantal regelingen terugbrengen naar een meer algemene en eenduidige regeling voor mensen met lage inkomens.

  • Gemeenten kopen voor verschillende diensten zaken in. Daar het hier gaat om publieke gelden en belangen, moeten deze aanbestedingsprocessen neutraal, openbaar en transparant zijn. De regels rondom aanbesteden en inkopen moeten zo ingericht worden dat het onmogelijk wordt voor welke partij dan ook om er financieel beter van te worden. Natuurlijk moeten bedrijven die diensten/producten leveren daarvoor vergoed worden, maar ook hier moet aanspraak gemaakt worden op de goodwill van bedrijven. Politici en ambtenaren mogen er in geen geval persoonlijk gewin uit halen.

  • Iedereen moet passend werk kunnen vinden. Dit moet enerzijds gedaan worden door een goed ondernemingsklimaat te creëren; anderzijds zijn we afhankelijk van factoren waar de gemeente geen grip op heeft. 

Bouwen, wonen en infrastructuur

  • Huisvesting is een probleem in heel Nederland, zo ook in Nunspeet. Het woningaanbod is te klein en nieuwe projecten zijn moeilijk te ontwikkelen. Er wordt snel verkocht, maar niet snel genoeg gebouwd. Zorgen voor huisvesting is een absolute prioriteit in het publieke belang. Er moet ruimte gecreëerd worden om te bouwen, zonder de inwoners en de omgeving teveel te belasten. Bouwgrond is schaars, milieuregels maken bouwen lastig, de kosten voor materiaal blijven stijgen, er liggen eisen voor sociale woningen wat bouwen minder interessant maakt voor ontwikkelaars, etc. Dit terwijl het aantal woningzoekenden in de regio blijft stijgen. Bouwprojecten zijn vaak heel concreet en kunnen dan ook rekenen op de aandacht/scepsis van betrokkenen. We hebben een nieuwe visie nodig op participatie bij bouwprojecten. Overheden moeten transparant zijn en inwoners moeten het vertrouwen hebben/krijgen in de overheid, dat zij het beste doen voor het publieke belang. Waar participatie plaatsvindt, moet dit ook serieus genomen worden. Alleen door de (ogenschijnlijk) tegengestelde belangen duidelijk te maken, komen we verder.

  • Het belangrijkste op dit moment is het aanbod in woningen op orde krijgen, maar dan is het nog niet gedaan. Ook de woningmarkt zelf moet geoptimaliseerd worden, om optimaal gebruik te maken van het aanbod dat er is. In een situatie van woningnood, zoeken overheden en inwoners steeds vaker naar creatieve manieren om in huisvesting te voorzien. Als een aanpassing niemand tot last is, is er geen reden deze vrijheid te beperken. Als dat dan ook nog een oplossing is voor de woningnood, juicht Lux21 dat alleen maar toe.

  • Bedrijven- en industrieterreinen zijn belangrijke onderdelen van iedere gemeente. Goede bedrijventerreinen zorgen voor goede bedrijven, goede bedrijven zorgen voor goede diensten, producten, ideeën en werkgelegenheid. In Nunspeet kennen we verschillende terreinen: Lepelingen I en II, Feitenhof, De Kolk en sinds kort de bedrijvenstrip Elspeet. De terreinen in Nunspeet hebben vooral een lokaal karakter, waar Harderwijk ook de regio bediend. Lux21 wil proactief zorgen voor nieuwe werklocaties en dat bedrijven de bestaande bedrijventerreinen optimaal kunnen benutten.

  • We willen bouwen, maar niet tegen elke prijs. Veel woningbouwprojecten in Nunspeet (en elders) zijn omgeven met scepsis over hoe deze tot stand zijn gekomen of uitgevoerd worden. De druk op het realiseren van deze projecten, gecombineerd met de krappe kaders waarin gebouwd moet worden, is een recept voor fouten.

  • Hoewel verkeer en vervoer behoort tot de kerntaken van de gemeente, wordt het belang van mobiliteit volgens Lux21 nog steeds te vaak onderschat. Het stelt mensen in staat om sociale contacten op te zoeken, te werken, te recreëren. Meer mobiliteit zorgt voor een meer verbonden samenleving — zowel binnen de gemeentegrenzen, als over de gemeentegrenzen. We willen een holistische visie op verkeer en vervoer, die Nunspeters in staat stelt om vrij en goedkoop te reizen. Hierin is natuurlijk een grote rol weggelegd voor het OV, maar willen we mensen ook de vrijheid van eigen vervoer beschermen. De voordelen van het openbaar vervoer zijn evident: sociale cohesie, economie, milieu en meer. Het fietsverkeer is de laatste jaren steeds sneller geworden, met de opkomst van gemotoriseerde fietsen. We moeten in onze infrastructuur rekening houden met deze verandering.

  • Naast het bouwen van goede infrastructuur, is het belangrijk deze infrastructuur te onderhouden. In Nunspeet wordt de infrastructuur goed onderhouden. Gemeenten hebben nauwelijks inzicht in de torenhoge kosten voor het vervangen van infrastructuur. Van de 342 Gemeenten zijn er maar 12 die in kaart hebben gebracht wat er over enkele decennia nodig is.

Energie, natuur en omgeving

  • Natuur draagt direct bij aan een betere kwaliteit van leven. We hebben veel groen in Nunspeet en willen dat zo houden en uitbreiden. Lux21 ziet een Nunspeet en Nederland waarin groenstructuren overal in de leefomgeving doorlopen. Natuur en leefgebied moeten zo één worden.

  • Dieren vervullen een bijzondere rol in het zijn. Dieren laten de wereld om ons heen leven. Lux21 wil een holistisch perspectief nahouden op het samenleven met dieren; in dat we deel uitmaken van hetzelfde ecosysteem.

  • Boeren zijn een belangrijk onderdeel van onze economie en samenleving. Lux21 is niet principieel tegen landbouw en veehouderij en vindt het een normaal onderdeel van het menszijn. Ook geloven we dat de Nederlandse/Nunspeetse boeren een voorbeeld voor de wereld zijn. Wel willen we altijd proactief kijken naar hoe dingen beter kunnen. Boeren worden nu met de nek aangekeken, waar wij vinden dat zij op een podium gezet moeten worden. We denken dat boeren welwillend zijn en willen hen dat vertrouwen geven.

  • Lux21 ziet een samenleving voor zich die in balans en synergie leeft met de natuur; en willen toewerken naar een groene en gezonde samenleving. We gaan echter niet mee in de doorgeslagen en krampachtige verduuzamingseconomie.

  • Aantrekkelijke omgeving mag niet onderschat worden. Monumenten en mooie publieke kunst kunnen grote positieve effecten teweegbrengen. Naast een mooie omgeving, is het belangrijk dat de omgeving schoon is en is ingericht voor mensen (dieren en planten).

Zorg, gezin en samenleving

  • Het hoeft niet uitgelegd te worden waarom goede zorg belangrijk is. Er moet voldoende aanbod zijn van eerstelijnszorg. Lux21 ziet een belangrijke rol weggelegd voor mantelzorg(ers).

  • Het sociaal domein is veruit de grootste kostenpost van de gemeente — zo’n 38% van de programmabegroting 2025-2028, met zo’n 35,5 miljoen euro per jaar. We moeten kijken hoe we dit efficiënter kunnen inrichten. Het sociaal domein moet er altijd op gericht zijn om mensen, zoveel mogelijk, uit de hulpbehoevendheid te halen.

  • Nederland kampt met een grote toestroom aan asielzoekers. Zodanig dat gemeenten gedwongen worden om asielzoekers op te vangen. Dit zorgt voor allerlei problemen in en voor gemeenten. Gemeenten wordt een onmogelijke taak gegeven. Asielopvang legt druk op ambtenarenapparaat, woningvoorziening, waarde van woningen, handhaving, sociale organisaties en meer. De asielproblematiek kan alleen worden opgelost op Rijksniveau. Als het Rijk en de Provincie echter niet in staat of onwelwillend zijn om de problemen het hoofd te bieden en voorkomen, komt er een verantwoordelijkheid bij de gemeente te liggen.

    Lux21 heeft als eerste belang die van de inwoners van Nunspeet en Harderwijk. We willen dan ook dat gemeenten zich niet overambitieus opstellen in het opvangen van vluchtelingen. Als het mogelijk is om geen of minder vluchtelingen op te vangen, moeten we dat doen. Het is niet uit te leggen aan eigen inwoners, in een tijd waarin iedereen het moeilijk heeft.

  • Identiteitsbeleid staat hoog op het programma van veel politieke partijen; al valt het in Nunspeet nog mee.

Onderwijs, sport, recreatie en cultuur

  • Voorzien in goed onderwijs behoort tot de kerntaken van de gemeente. Zo’n 5.000 jongeren krijgen onderwijs in Nunspeet — 3.000 primair onderwijs en 2.000 middelbaar onderwijs op het Nuborgh College. Men moet blijven leren. Wijze mensen zorgen voor een mooiere samenleving. Het is een absolute prioriteit om te zorgen voor goede schoolgebouwen, waar een groot deel van de schoolgebouwen in Nunspeet verouderd is.

  • Een goede gemeente is een levendige gemeente. Waar men elkaar kan ontmoeten, zich kan vermaken, zich creatief kan uiten, er wat te beleven valt. Lux21 wil ruimte bieden voor evenementen en horeca. Ook moeten er inspanningen worden gedaan om de dorpskernen Hulshorst, Vierhouten en Elspeet nog meer te laten leven. Dit alles in balans met de Christelijke waarden van Nunspeet.

  • Cultuur en cultuurbehoud is belangrijk voor een samenleving. Het is een rijke vorm van vermaak die meer kan bieden dan alleen dat. Cultuur geeft de wereld en het leven kleur. Cultuurbehoud is ook belangrijk, daar het zorgt voor binding met de (lokale) geschiedenis en identiteit. Lux21 wil inspanningen doen om het cultuuraanbod zo rijk mogelijk te laten zijn; en de Nunspeetse cultuur te behouden.

  • Sport kan een belangrijke rol vervullen in het leven van mensen en dus de samenleving. Kinderen, jongeren én volwassenen moeten worden gestimuleerd te sporten. Er moet altijd gezocht worden naar een goede balans tussen breedte- en dieptesport. Lux21 staat in beginsel sympathiek tegenover alle projecten die sport en bewegen stimuleren, maar denken dat hier ook nog veel winst te behalen is met initiatieven die niet veel geld hoeven kosten.

  • Nunspeet is een toeristische gemeente. Ons voorzieningenniveau t.a.v. toerisme en recreatie is hoog. Stads- en dorpskernen lopen vol in augustus. Harderwijk en Nunspeet hebben alles voor hoogwaardig toerisme: weidegebied, heide, bos, zandverstuivingen, kunst, winkelgebieden, water, horeca en meer. Elke zomer stromen de campings vol en wordt er genoten van het vele natuurschoon dat de regio rijk is. Enerzijds is het prachtig dat zoveel mensen hier naartoe komen en toerisme zorgt voor een flinke economische impuls. Anderzijds mag toerisme niet de leefkwaliteit van Nunspeters aantasten. We willen bij het stimuleren van toerisme altijd oog houden voor de druk op onze gemeente — natuur, leefbaarheid, sociale context, etc.

  • Lux21 hecht waarde aan het Christelijke karakter van Nunspeet en is bereid dit tot uiting te brengen in beleid. We staan voor de vrijheid van godsdienst, maar durven tegelijk ook expliciet te stellen dat Nunspeet een Christelijke gemeente is; en Nederland een Christelijk land. Ook durven we te stellen dat Islam onverenigbaar is met onze Westerse/Christelijke waarden.

Er kan veel beter, maar er gaat ook veel goed. We staan voor onze idealen en principes, maar willen ook constructieve politiek voeren. We denken simpelweg een positieve invloed te kunnen zijn in onze gemeenten; en hebben daar andere partijen ook bij nodig. Wat goed gaat, benoemen en beschermen we.

Blijven doen wat goed gaat